Kararlar

Terditli olarak açılan davalarda arabuluculuk dava şartının ilk talebe göre değerlendirilmesi gerekmekte olup davacının esas ilk talebi tapu iptal tescil talebi olmakla bir miktar paranın ödenmesine yönelik alacağın tahsili talebi bulunmadığından arabuluculuk dava şartına tabi değildir. Bu nedenle davada arabulucuya başvuru zorunluluğu bulunmadığından mahkemece, davanın arabuluculuk dava şartına tabi olmadığı gözetilmelidir.

Somut olayda, dava tapu tescili iptal talebi öncelikli olarak istenmektedir eğer bu talep reddedilirse terditli olarak meydana gelen zararın yerine getirilmesi talep edilmektedir. Öncelikli talep tapu tescilinin iptali olduğundan ticari olarak nitelendirilemez bir talebe karşılık dava şartı olarak arabuluculuk başvurusu aranamayacaktır.

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan tazminat davasıdır. Taraflardan biri sözleşmeyi ticari işletmesiyle ilgili olarak değil de kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla gerçekleştirdiği takdirde yapılan sözleşmenin niteliği dikkate alındığı takdirde TTK'ye göre mutlak ticari dava olarak nitelendirilemez. Bu halde davanın niteliği ticari dava olmayıp 6102 sayılı kanunun 5/A maddesi kapsamında arabuluculuk dava şartının iş bu dava yönünden uygulanmasına olanak bulunmamaktadır.

6102 sayılı TTK'nın 5/A maddesi gereğince dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Zorunlu arabulucuya başvuru tarihi davanın açıldığı tarihten sonraki bir tarih ise bu durumda dava şartı yokluğu mevcuttur.

Bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Somut olayda davacının bir bölümünü itirazın iptali davasına konu ettiği kıdem tazminatı alacağının kalan kısmını ‘ıslah’ yolu ile talep etmesinde hukuken bir engel bulunmamaktadır. Bu itibarla kısmi davada ıslaha ilişkin ilkeler burada da geçerli kabul edilmelidir. Davacının gerek dava dilekçesi içeriğindeki gerekse ıslah dilekçesine konu ettiği alacağı aynı olup, bu alacak ile ilgili olarak arabuluculuk şartı yerine getirilmiştir. Dava açılmadan önce kıdem tazminatı ile ilgili olarak arabuluculuğa başvuran davacının, ıslaha konu kısım için ayrıca bu yola başvurması zorunlu değildir. 

Dava; ticari nitelikteki ve eser sözleşmesi mahiyetindeki gemi tamirini konu olan sözleşme kapsamında davalıya verilen ticari senetlerin teminat senedi olduğunu ileri sürerek davalıya borçlu olmadığının tesbitine ilişkindir. TTK gereği, arabuluculuğun dava şartı olabilmesi için davanın konusunun bir miktar pararın ödenmesi ve bu talebin bir davada alacak ve tazminat olarak ileri sürülmesi gerektiğinden menfi tespit davaları zorunlu arabuluculuğa tabi değildir.